Koncepcja gradacyjna struktury społecznej | wos.org.pl
start.png
onas.png
polecamy.png
kursy.png
matura.png
kontakt.png
Wiadomości
Sprawdzony sposób na zdanie matury z WOS-u

 
Materiały na e-mail
Ściągnij omówione tematy na nową maturę z WOS-u (za darmo)

Email
Imię
 
Koncepcja gradacyjna struktury społecznej PDF Drukuj Email

Definicja koncepcji gradacyjnej


W schemacie gradacyjnym struktura społeczna przedstawiana jest jako model stosunków porządkujących, które opierają się na zasadach klasyfikacyjnych. Podział społeczeństwa w schemacie gradacyjnym przebiega następująco:

Warstwy zostają wyodrębnione według kryterium ilości i stopnia posiadanych przez nie cech.

Ludzie stanowią warstwę w sensie stratyfikacyjnym. Zajmują tę samą pozycję na określonej skali pionowej stratyfikacji społecznej. Społeczeństwo jest układem warstw społecznych rozmieszczonych jedna nad drugą w ujęciu gradacyjnym.

Pionowy układ warstw w społeczeństwie

Układ warstw społecznych w formie pionowej to cecha charakterystyka gradacyjnego modelu struktury społecznej.
Pionowy układ warstw w społeczeństwie to model powszechny. Hierarchiczna budowa społeczeństwa przebiega następująco:

- elity społeczne;
- warstwy średnie;
- warstwy niższe.

Max Weber wprowadził do teorii stratyfikacji społecznej pojęcie pozycji społecznej inaczej statusu społecznego.

Pozycja społeczna

Pojęcie to określa położenie społeczne jednostki lub grupy w społeczeństwie, która wynika z przypisanych im praw i przywilejów, stylu życia i stopnia autorytetu społecznego. W społeczeństwie obserwujemy hierarchiczny porządek statusowy. Określa on stratyfikację opartą o posiadany status społeczny, w którym każda jednostka lub grupa umieszczona jest względem innej niżej lub wyżej.

W modelu gradacji warstwą podstawową jest warstwa średnia. Jej pozycja jest średnia w schemacie stratyfikacji społecznej. Zdaniem Arystotelesa bogaci i biedni tworzą warstwy sytuowane na marginesie społeczeństwa.

W schemacie dychotomicznym klasy podstawowe jednocześnie sobie przeciwstawne i znajdują się na biegunach struktury społecznej.

Typ społeczeństwa

Dominujący rodzaj gospodarki

Charakter kultury

Koncepcja struktury społecznej

funkcjonalna

gradacyjna

dychotomiczna

Społeczeństwo pierwotne

Gospodarka naturalna (zbieracko ? myśliwska i początki rolnictwa)

Przedpiśmienna

Układ grup płci, wieku, pokrewieństwa (klanów rodzin)

Starszyzna i podlegli jej pozostali członkowie plemienia

Społeczeństwo niewolnicze

Rolnictwo

Rzemiosło

Handel

Piśmienna

Wg Platona:

Władcy ? filozofowie, strażnicy państwa, rolnicy, rzemieślnicy

Wg Arystotelesa:

Rolnicy, rzemieślnicy, kupcy, wyrobnicy, wojownicy, kapłani, zamożni, urzędnicy, członkowie rady i sędziowie.

Wg Platona:

władcy ? filozofowie
 Obrazek

strażnicy państwa

Obrazek

rolnicy i rzemieślnicy

Obrazek

Wg Arystotelesa:

bogaci

 Obrazek

stan średni

Obrazek

ubodzy

Wg Platona:

właściciele niewolników ? niewolnicy

Wg Arystotelesa:

bogaci ? ubodzy

znakomici - lud

Społeczeństwo feudalne

Rolnictwo

(folwark)

Dualizm kultury:

kultura pańska,

kultura chłopska

Duchowieństwo ? szlachta ? stan trzeci (mieszczaństwo, chłopi)

Duchowieństwo

Obrazek

Szlachta

Obrazek

Stan trzeci (mieszczaństwo i chłopi)

Panowie feudalni ? chłopi poddani

Społeczeństwo kapitalistyczne (industrialne)

Przemysł

(fabryka)

masowa

Grupy społeczne ? zawodowe zatrudnione w sektorach: rolnictwo ? przemysł ? usługi

Wg A. Smitha:

Klasa właścicieli ziemi ? klasa robotników ? klasa kapitalistów

Wg K. Marksa:

Wielcy i średni właściciele środków produkcji ? pracownicy umysłowi - robotnicy

Wg K. Marksa:

Kapitaliści

Obrazek

Drobnomieszczaństwo

Obrazek

Robotnicy

Wg ujęć socjologicznych:

Warstwa wyższa

Obrazek

Warstwa średnia

Obrazek

Warstwa niższa

Wg K. Marksa:

Kapitaliści ? robotnicy

Wg A. Smitha:

Bogaci - biedni

Społeczeństwo postindustrialne

Sfera usług

zindywidualizowana, multimedialna

Wg D. Bella:

Specjaliści i menadżerowie ? pracownicy techniki i administracyjni ? robotnicy ? klasa usługowa, klasa niższa (margines)

Wg D. Bella:

wyższa klasa średnia

Obrazek

klasa średnia

Obrazek

klasa usługowa

Obrazek

klasa niższa

Źródło: opracowanie własne [za:] Społeczeństwo i nauka. Podstawy nauk politycznych, [red.] K. A. Wojtaszczyk, W. Jakubowski, Wydawnictwo Uniwersytet Warszawski, Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych, Warszawa 2007.

Gradacja prosta i gradacja syntetyczna

Stanisław Ossowski podaje dwie odmiany schematu gradacji: gradację prostą i gradację syntetyczną.

Przez gradację prostą pojmuje on system warstw wyższych i niższych oparty na stopniowaniu jednej obiektywnie wymierzalnej cechy. Może to być stratyfikacja ekonomiczna wynikająca ze stopnia zamożności (bogaci, średnio zamożni, biedni) lub ze stopnia udziału w dochodzie społecznym (warstwy o dużych, średnich i małych dochodach).
Niekiedy idzie o poziom konsumpcji (warstwy o wysokim, średnim i niskim poziomie konsumpcji).

Drugim rodzajem stratyfikacji prostej jest gradacja społeczna według stopnia wykształcenia, która obejmuje układ warstw ludzi z wykształceniem wyższym, średnim i podstawowym. Istnieje również stratyfikacja prosta wynikająca ze zróżnicowania przywilejów politycznych i stopnia udziału we władzy.

Jedną z form tej stratyfikacji jest wyodrębnienie warstw ludzi zajmujących stanowiska kierownicze, samodzielne, wykonawcze.
 
? poprzedni artykuł   następny artykuł ?
WSTECZ
? ? biuro(at)www.wos.org.pl - Polityka prywatności

Angielski Geografia Ciąża Rosyjski Projektowanie stron Joomla Warszawa